مستندات تاریخی هستند که می گویند علت شروع جنگ اعراب و ایران، در اصل حکومت ساسانی بوده است. داستان این طور بوده که ایرانیان مسلمان شده شهرهای مرزی وقتی مورد اذیت و آزار شدید حکومت مرکزی ایران قرار گرفتند و سرکوب خونین آن ها با تشکیل لشکری عظیم برای قتل عام آن ها آغاز شد، این مقدمه ای شد برای حمایت عرب ها از تازه مسلمان ها. این عقیده چند تاریخ نویس شهیر است. اگر چه عده ای معتقدند این فرصت طلبی اعراب هم بوده است. می تواند هردوی اش باشد.
نکته دیگر این که اولین و معروف ترین نبرد بین ساسانیان و مسلمانان یعنی جنگ قادسیه با کشته شدن ۴ سردار بزرگ ایرانی تمام شد و ۴ روز از شروع جنگ نگذشته بود که پادشاه ساسانی روز چهارم فرار کرد! ایرانیان تا سال ها این تحقیر را از یاد نبردند و اما بعدها تا جای ممکن در تاریخ نویسی شان بدان اشاره نکردند.
نکته بارز این است که تاریخ تایید نمی کند که اعراب پس از فتح بخش های زیادی از ایران، با همه آن ها بدرفتارهای بارزی کرده باشند و بعد از مرحله ای به بعد آن ها به فرهنگ و مردم ایرانیان احترام گذاشته اند و بیشتر خشونت را برعلیه حکومت داشته اند. باقی ماندن بسیاری از آداب و رسوم فرهنگی ایران و اسلام گروی بدون خشونت، این مساله را تایید می کند.
نکته دیگر این که در همین جنگ، براساس پژوهش های تاریخی گفته می شود ۴۰۰۰ تن ایرانی جنگجو بعد از این که سلمان فارسی یک سخنرانی در میانه جنگ کرد با رغبت به سپاه مسلمانان پیوستند و این بدین معنی است که در سپاه اعراب (مسلمانان)، ایرانیان بسیاری نیز بوده اند.
در اصل ایرانیان به این دلیل به سپاه مسلمانان که اعراب بخش مهمی از آن ها را تشکیل می دادند پیوستند چون از حکومت ساسانیان ناراضی بودند. همین به پیروزهای بدون خونریزی اعراب بسیار کمک کرد.
مثلا می دانم شهرهای اصفهان (اسپهان) و قزوین و حتی خراسان به راحتی از سپاهیان مسلمانان استقبال کردند و هیچ مقاومتی نکردند. در برخی شهرها از طرف موبدان و زرتشتی ها این اتفاق افتاد که آن هم شکست خورد و مردم ایرانی پشت آن ها نایستادند. و این که یادمان نرود در زمان حکومت ساسانیان مردم را به چهار طبقه تقسیم کرده بودند که هیچ کس حق نداشت از طبقه خود بالاتر برود، و دو طبقه از این چهار طبقه حق سواد آموزی و پیشرفت های اجتماعی نداشتند و تا ابد باید نسل اندر نسل در خدمت طبقه های بالاتر می بودند.
درحالیکه حکومت مسلمانان با این وعده که این طبقه بندی را از میان برخواهد داشت و حقوق همه مردم را مساوی خواهد کرد به ایرانیان وعده داد. می خواهم نتیجه گیری کنم که برخلاف تصور عموم، ایران لزوما با وحشیگری اعراب در آن زمان مورد حمله قرار نگرفت، ظلم و ستم و تحقیر حکومت ساسانیان و فضای خفقانی که موبدان زرتشتی حاکم کرده بودند روی مردم ایران یکی از دلایل خیلی مهم بود که شهرهای مرزی ایران از دنیای اسلام استقبال کردند و بعد شهرهای زیادی بدون جنگ فتح شد.
ساده تر این که، گفته می شود اولین خدمت را به ورود سریع اسلام به ایران، پادشاهان ساسانی با ظلم های شان و موبدان زرتشتی همکار با حکومت با قوانین سخت گیرانه و تنبیهی شان کردند.