در سفر اخیر به عراق، در معرض اطلاعاتی بودیم از گروه آیسیز (داعش) که برای مان خیلی جالب و تازه بود. ماجرا بررسی روی حدود ۳۰۰۰ عضو دستگیر شده این گروه بود که در اصل این کار تحقیقی برای یک موسسه جهانی انجام می شد. این که آن ها برعکس القاعده، یا دیگر گروه های پیکارجو، خیلی هوشمندانه، افراد غیر بومی خود را بیشتر از میان قشر تحصیل کرده و دانشگاهی انتخاب می کنند. آیا سخت است که باور کنید بیش از نیمی از افرادی که شما در روزنامه ها یا تصاویر خبری به عنوان عنصر پیکارجوی داعش می بینید دارای مدرک دانشگاهی هستند؟
امروز می دانیم خیلی از آن ها به عمد، از میان خانواده مرفه یا متوسط به بالا انتخاب می شوند. این طور نیست که گمان کنید هرکس می تواند به داعش بپیوندد. آن ها برای جذب عضو، مصاحبه و بررسی دارند و خاصه در بخش جذب نیروی غیر عرب برای شان مهم است افراد ایده آلیست را جذب کنند. بالاتر از ۲۵ درصد از اعضای داعش تحصیلات از لیسانس بالاتر دارند. در حالیکه این درصد در القاعده بسیار پایین تر است. جالب تر این که میزان بی سوادها در القاعده حدود ۱۲ درصد است، در حالیکه داعش حدود ۱.۵ درصد بی سواد دارد. عجیب است نه؟ آن ها از لحاظ روانی، افرادی تحصیل کرده اما سرخورده را از میان خارجی ها انتخاب می کردند و به آن ها قول قدرت و حکومت و پول می دادند. همه آن چیزهایی که در سایه خلافت جدید مسلمانان تعهدش را می دادند. برخی اعضای غربی، تا روزی ۱۰۰ دلار حقوق داشته اند.
برای ما جالب بود که مدارسی که داعش در حال تاسیس آن ها در مناطقی از عراق بود، از جمله رقه و موصل، تنها قرار نبود عقاید این گروه را به دانش اموزان ۷ تا ۱۵ساله درس بدهد. مهمتر تاکید بر درس دادن به زبان انگلیسی بود و آموزش های نظامی در کنارش. یک سازمانی داشتند به اسم فاروق که این کار را به عهده داشت. این مساله به وضوح نشان می داد مدیریت داعش، دارد به پرورش نیروهای ۵ سال و ده سال آینده اش می پردازد. این معنی اش این بود که آن ها برخلاف تصور، نه تنها وحشی های کور نیستند، که متفکرانه در حال جا انداختن سیستمی هستند که قرار است امنیت خاورمیانه را از بین ببرد. یک ماسک وحشیگرانه غیرقابل پیش بینی که زیرش یک صورت هوشمند و باهوش است.
همین طور در بررسی هایی که انجام شد، مشخص شد داعش به وضوح در مراکز رسانه ای اش، یعنی آنجایی که از طریق شبکه های مجازی اقدام به عضو گیری می کنند، به جای افراد معمولی، از تحصیل کرده های روان شناسی استفاده می کند، همین طور فارغ التحصیلان رشته های مربوط به رسانه. برای داعش اصلا مهم نیست چه کسی با چه عقیده ای به گروه می پیوندد، مسیحیان و عبری ها در آن کم نیستند. برای اش مهم است چه کسی با چه تخصصی می آید. و سئوال این است که چنین تفکر سیستماتیکی چطور ممکن است در آن ها پدید آمده باشد؟ از نکات جالب این است که تفکرات و تبلیغات این گروه همزمان در حال ترجمه به ۴ زبان زنده دنیاست، هر اعلامیه، هر شعار، هر فراخوان یا تهدیدی. و نکته جالب دیگر این که تنها از افراد کم سواد خود برای عملیات های انتحاری استفاده می کند. نتایج بررسی ها بسیار عجیب است.
داعش به وضوح نشان داد فقر و کم سوادی دیگر عامل عضو گیری این گروه های خشن جهادی نیست. “نیازهای روانی” و “پول” و “ماجراجویی های خشونت بار” مهمترین دلیل آن است. واقعیتی که سازمان های امنیتی کشورهای پیشرفته در دنیا می دانند، اما به عمد می گذارند رسانه ها از آن به عنوان قیام مسلمانان خاورمیانه تصویر سازی کنند. مثل وجود ده ها وکیل یا مهندس برق و مخابرات در میان این افراد نمونه گیری شده که مشخص شد نه تنها مسلمان نیستند، که از شهروندان اخراج شده از کار یا با سابقه زندانی هستند که در کشورهای اروپایی بوده اند.